ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ

Οι πτώσεις σε ηλικιωμένους είναι ένα συχνό και σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες για τους ίδιους και για τις οικογένειες τους. Στην Ελλάδα από το 1996 έως το 2003 καταγράφηκαν περίπου 30.694 πτώσεις σε ηλικιωμένα άτομα σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το 70% των πτώσεων συνέβησαν όταν ένας ηλικιωμένος σκόνταψε ή γλίστρησε και κυρίως σε χώρους του σπιτιού. Οι μισές περίπου κακώσεις ήταν κατάγματα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό χρειάστηκε νοσηλεία (16% σε 65-74 ετών με 9 μέρες νοσηλείας και έως 44% σε άνω των 85 ετών με έως και 14 μέρες νοσηλεία). Επίσης , οι πτώσεις αυξάνουν την θνησιμότητα (70 θάνατοι ανά 100.000 άτομα άνω των 65 ετών) και προκαλούν απώλεια της κινητικότητας και ανεξαρτησίας, φόβο για νέα πτώση, άγχος και κατάθλιψη και κατ’ επέκταση μείωση της ποιότητας ζωής του ατόμου.

Παράγοντες κινδύνου για πτώσεις:

Α) Ενδογενείς παράγοντες:

1. Αλλαγές λόγω ηλικίας (προβλήματα όρασης, διαταραχές ισορροπίας, μεταβολή τρόπου βάδισης, περιορισμός κινητικότητας και μυϊκής δύναμης, αλλαγές στο καρδιαγγειακό σύστημα όπως υπόταση και ζάλη)

2. Παθολογικές καταστάσεις ( πχ παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, υπέρταση, οστεοπόρωση, σακχαρώδης διαβήτης, καταστάσεις που προκαλούν μείωση κυκλοφορίας ή αισθητικότητας στα κάτω άκρα)

3. Χρήση φαρμάκων (παρενέργειες που επηρεάζουν τον έλεγχο στάσης και τον συντονισμό)

4. Ψυχολογικοί παράγοντες (κατάθλιψη, φόβος για πτώση)

Β) Εξωγενείς παράγοντες:

1. Ακατάλληλα παπούτσια και ρούχα (ψηλά τακούνια, φαρδιά παπούτσια, παντόφλες, φθαρμένες σόλες και μακριά χαλαρά ρούχα)

2. Ακατάλληλα βοηθήματα (πχ φθαρμένα μπαστούνια, μη σταθεροποιημένα κάγκελα στο κρεβάτι ή λαβές στο μπάνιο)

3. Περιβαλλοντικοί παράγοντες (σπασμένες πλάκες πεζοδρομίου, ολισθηρές επιφάνειες, ακατάλληλος φωτισμός)

Συμβουλές για την αποφυγή των πτώσεων:

• Παρακολουθείτε την κατάσταση υγείας και των παθήσεων σας τακτικά με τον γιατρό σας

• Παίρνεται σωστά τα φάρμακά σας και αναφέρετε τυχόν παρενέργειες στον γιατρό σας

• Ελέγξτε την όραση σας και τα γυαλιά σας κάθε χρόνο. Φοράτε τα σωστά γυαλιά, δηλαδή τα γυαλιά για μακριά για περπάτημα και τα γυαλιά για κοντά για το διάβασμα. Επίσης, γυαλιά ηλίου όταν βγαίνετε έξω για να μην σας θαμπώνει το έντονο φως.

• Κάντε διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και ελεγχθείτε για οστεοπόρωση.

• Φοράτε αντιολισθητικά άνετα παπούτσια με χαμηλό φαρδύ τακούνι που να εφαρμόζουν σωστά. Μην φοράτε ανοιχτές παντόφλες ή τακούνια και μην περπατάτε με κάλτσες.

• Χρησιμοποιείτε βοηθήματα βάδισης όπως μπαστούνι  ή ΠΙ και σκεφτείτε το σαν μέσο βοήθειας και δύναμης και όχι αδυναμίας ή ντροπής. Είναι σημαντικό να μην είναι φθαρμένα και να προσαρμόζονται στο ύψος σας.

• Προτιμείστε να κάθεστε για να ντυθείτε.

• Όταν θέλετε να σηκωθείτε από το κρεβάτι ή από την καρέκλα κάντε το αργά για να μην ζαλιστείτε.

• Μην ανεβαίνετε σε έπιπλα για να φτάσετε κάτι. Περιμένετε για βοήθεια ή χρησιμοποιείστε σταθερή σκάλα.

• Φροντίστε να είναι καλός ο φωτισμός μέσα και έξω από το σπίτι και αφήστε ένα φως αναμμένο το βράδυ.

• Αποφύγετε βρεγμένες, ολισθηρές και ανώμαλες επιφάνειες και σκουπίζετε αμέσως το πάτωμα όταν πέσει κάποιο υγρό.

• Εγκαταστήστε χειρολαβές στο μπάνιο και κουπαστή στη σκάλα.

• Φροντίστε να μην έχετε στο σπίτι χαλιά που γλιστράνε, αντικείμενα και καλώδια στο πάτωμα, ψηλά ή στενά σκαλιά.

• Προσέξτε αν έχετε μικρά κατοικίδια καθώς μπορεί να μπερδευτούν στα πόδια σας όταν περπατάτε.

Τέλος, ένα βασικό κεφάλαιο στην πρόληψη των πτώσεων στους ηλικιωμένους είναι η άσκηση. Είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στον φυσικοθεραπευτή σας ο οποίος θα αξιολογήσει το ιστορικό και την φυσική σας κατάσταση και θα σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα ασκήσεων ενδυνάμωσης και ισορροπίας, που θα σας κρατήσει δραστήριους και θα βελτιώσει την κινητικότητα και την σταθερότητα σας. Επίσης, μπορεί να εκτιμήσει το περιβάλλον του σπιτιού σας και να προτείνει τροποποιήσεις ώστε να προληφθούν τυχόν ατυχήματα.