Η σκολίωση είναι μία διαταραχή στην οποία προκαλείται πλάγια κύρτωση της σπονδυλικής στήλης που την κάνει να δείχνει σαν το γράμμα «C» ή «S» όταν κάποιος βλέπει τον κορμό από πίσω. Η κατάσταση αυτή προκαλεί ανησυχία σε όλους τους γονείς καθώς αν παραμεληθεί μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό κίνησης, σπονδυλικό πόνο, παραμορφώσεις οστών που δημιουργούν δισκοπάθεια και αρθρίτιδα και τέλος, σε ακραίες περιπτώσεις, καρδιακή και αναπνευστική ανεπάρκεια. Έχει μεγάλη σημασία να γίνει έγκαιρα η διάγνωση, επομένως οι γονείς πρέπει να πηγαίνουν τα παιδιά τους για τακτικό έλεγχο (τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο) στον ορθοπεδικό ή τον παιδίατρο.
Τι προκαλεί την σκολίωση;
Σε περισσότερες από το 80% των περιπτώσεων, η σκολίωση είναι άγνωστης αιτιολογίας, ονομάζεται ιδιοπαθής και είναι ιδιαίτερα συχνή σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας. Η ιδιοπαθής σκολίωση διαχωρίζεται σε: α) νηπιακή (0-3 ετών), β) παιδική (4-10 ετών), γ) εφηβική (11-18 ετών) και δ) ενηλίκων (άνω των 18 ετών). Στις υπόλοιπες περιπτώσεις , η σκολίωση προέρχεται από ανωμαλίες ανάπτυξης των σπονδύλων σε εμβρυϊκή ηλικία (συγγενής), παθήσεις νευρικού συστήματος και μυών (νευρομυϊκή), χρωμοσωμικά σύνδρομα, όγκους ή φλεγμονές. Δεν προκαλείται από μεταφορά βαριών αντικειμένων και σχολικής τσάντας, αθλητικές δραστηριότητες, κακή στάση ύπνου και καθίσματος (Scoliosis Research Society).
 Πώς γίνεται η διάγνωση;
Αρχικά εκτελείται κλινική εξέταση από ορθοπεδικό, ο οποίος εξετάζει το παιδί σε όρθια θέση καθώς και σε θέση κάμψης του κορμού και παρατηρεί για τυχόν ασυμμετρίες (βλέπε εικόνα 1).
Στην συνέχεια γίνεται ακτινογραφία για να διαπιστωθεί ο βαθμός της σκολίωσης υπολογίζοντας τις μοίρες της γωνίας Cobb. Σκολίωση θεωρείται η καμπύλη της σπονδυλικής στήλης που ξεπερνά τις 10ο στην ακτινογραφία (Scoliosis Research Society).
Υπάρχουν και τα εξής σημεία της σκολίωσης που μπορούν να βοηθήσουν τον γονιό να αντιληφθεί αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα (βλέπε εικόνα 2):
- Ο ένας ώμος ψηλότερα από τον άλλο
- Η μία ωμοπλάτη ψηλότερα ή προεξέχει περισσότερο από την άλλη
- Η απόσταση του ενός χεριού από το σώμα μεγαλύτερη από την άλλη πλευρά
- Ο ένας γοφός ψηλότερα ή προεξέχει περισσότερο
- Το κεφάλι δεν είναι ευθυγραμμισμένο με την λεκάνη
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
FΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ: Κάθε 4-6 μήνες για να ελεγχθεί η βελτίωση ή η επιδείνωση της σκολίωσης. Γίνεται σε μικρότερου βαθμού κύρτωση (<25ο) όταν ακόμα αναπτύσσεται το παιδί ή σε μέτριου βαθμού (<40-45ο ) όταν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη.
FΚΗΔΕΜΟΝΑΣ: Αφορά καμπύλες από 25ο έως 45ο σε παιδιά που ακόμα αναπτύσσονται ώστε να εμποδίσει την επιδείνωση της κλίσης και όχι για να τη διορθώσει. Οι συνηθέστεροι τύποι είναι Boston, Milwaukee, Spinecor και Charleston. Φοριούνται κάτω από τα ρούχα, 23 ώρες την ημέρα εκτός από τον Charleston που είναι νύχτας, και αφαιρούνται για γυμναστική και μπάνιο.
FΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ: Εφαρμόζεται για διόρθωση της παραμόρφωσης ή για να σταματήσει η εξέλιξή της όταν η σκολίωση επιδεινώνεται και όταν είναι μεγαλύτερη από 45-50ο σε παιδιά ή και σε ενηλίκους ιδίως όταν συνυπάρχουν συμπτώματα όπως πόνος ή δύσπνοια. Το χειρουργείο ακολουθείται από ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης από φυσικοθεραπευτή ενώ η επιστροφή στο σχολείο γίνεται σε 3-4 εβδομάδες και στα ελαφρά σπορ μετά τους 3 μήνες, ενώ στα πιο απαιτητικά στο 1 έτος.
Μπορώ να ασκούμαι όταν έχω σκολίωση;
Ο ασθενής δεν πρέπει να περιορίσει καμιά δραστηριότητα και πρέπει να ασκείται και να έχει καλή φυσική κατάσταση. Μπορεί να κάνει περπάτημα, τρέξιμο, ποδόσφαιρο, μπάσκετ και γυμναστική. Επίσης διδάσκονται από φυσικοθεραπευτή διατάσεις, ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταθεροποίησης κορμού και αναπνευστικές ασκήσεις, οι οποίες δεν διορθώνουν την σκολίωση αλλά βελτιώνουν την ελαστικότητα, τη δύναμη και την αναπνευστική λειτουργία.
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι η σκολίωση δεν διορθώνεται με χειροπρακτική, ρεφλεξολογία, βελονισμό καθώς και διάφορες εναλλακτικές θεραπείες, γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να είναι προσεκτικοί στην επιλογή της θεραπείας. Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί στην πρόγνωση της σκολίωσης και ο ορθοπεδικός είναι ο ειδικός γιατρός στον οποίο θα πρέπει να απευθυνθούν οι γονείς ώστε να καθοριστεί το θεραπευτικό πλάνο εξατομικευμένα για κάθε παιδί.
Ζαφειράτου Ιουλία,
Φυσικοθεραπεύτρια Cert MDT |