Η θεραπευτική άσκηση είναι μία φυσικοθεραπευτική παρέμβαση που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην αποκατάσταση ή βελτίωση της μυοσκελετικής, καρδιοαναπνευστικής και νευρολογικής λειτουργίας χωρίς να επιδεινώνουν το πρόβλημα του ασθενή. Η πλειοψηφία των περιστατικών που θα απευθυνθούν για θεραπεία στο φυσικοθεραπευτήριο θα χρειαστεί να ακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα άσκησης. Επίσης αρκετοί άνθρωποι θέλουν να γυμναστούν αλλά φοβούνται πως κάνοντας από μόνοι τους κάποιο είδος άσκησης ή αθλήματος θα επιφέρουν στο σώμα τους καταπόνηση ή θα διαταράξουν ένα υπάρχον μυοσκελετικό πρόβλημα.
Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή είναι να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα για κάθε ασθενή, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του ώστε να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμών, αλλά και στοχευμένο στην βελτίωση και διατήρηση της λειτουργικής δραστηριότητας μετά από τραυματισμούς, χειρουργεία, διαταραχές ή ασθένειες. Οι ασκήσεις που συχνά χρησιμοποιούνται είναι ασκήσεις βελτίωσης της κινητικότητας και ελαστικότητας, ενδυνάμωσης και αντοχής, καθώς και ασκήσεις συντονισμού, ιδιοδεκτικότητας και ισορροπίας.
Ανάλογα με τον ασθενή και με την πάθησή του τα αποτελέσματα ενός προγράμματος θεραπευτικής άσκησης περιλαμβάνουν:
- Βελτίωση στη φυσική δραστηριότητα μετά από τραυματισμό ή χειρουργείο
- Πρόληψη μετεγχειρητικών ή μετατραυματικών επιπλοκών
- Διατήρηση λειτουργικότητας ή ελαχιστοποίηση ατροφίας που μπορεί να προκληθεί από την εξέλιξη μιας νόσου
- Πρόληψη μελλοντικών υποτροπών ή κινητικής δυσλειτουργίας
Ο φυσικοθεραπευτής είναι υπεύθυνος στο να αξιολογεί τον ασθενή σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος και να κάνει τις κατάλληλες παρεμβάσεις είτε αυτές αφορούν στην αύξηση της έντασης του προγράμματος καθώς ο ασκούμενος βελτιώνεται, είτε στην μείωση ή τροποποίηση των ασκήσεων όταν παρατηρούνται σημάδια κόπωσης ή πόνου.
Η θεραπευτική άσκηση είναι ίσως το καλύτερο μέσο αντιμετώπισης πολλών παθήσεων και καταστάσεων όπως μυοσκελετικοί τραυματισμοί ή σύνδρομα, μετεγχειρητική αποκατάσταση, οστεοπόρωση, αρθρίτιδες, νευρολογικές παθήσεις, εγκυμοσύνη και καρδιοαναπνευστικά προβλήματα. Ωστόσο σε πολλές από αυτές τις καταστάσεις υπάρχουν περιορισμοί και κίνδυνοι από την άσκηση που ο φυσικοθεραπευτής αξιολογεί προσεκτικά, εφαρμόζει τις απαραίτητες προφυλάξεις και σχεδιάζει ένα πρόγραμμα κατάλληλο για την ικανότητα του ασθενή, την ηλικία, την αντοχή, την δριμύτητα του τραυματισμού ή το στάδιο της ανάρρωσης.
Η εργονομική εκπαίδευση του ασθενή είναι ένα εξίσου σημαντικό κομμάτι της αποθεραπείας, καθώς η φυσικοθεραπεία δεν είναι μόνο η αντιμετώπιση του πόνου αλλά και η πρόληψη των μελλοντικών υποτροπών. Είναι επιτακτική η ανάγκη της ενημέρωσης του ασθενή για την φύση και τα αίτια της πάθησής του, καθώς και η εκπαίδευσή του στους τρόπους που μπορεί να βοηθήσει ο ίδιος την αποκατάστασή του και να αποφύγει περαιτέρω μυοσκελετικά προβλήματα.
Η πλειοψηφία των μυοσκελετικών προβλημάτων προέρχεται από κακή στάση είτε στην εργασία είτε στο σπίτι και από πολύωρες επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες χωρίς δυνατότητα διαλλείματος.
Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή είναι να διδάξει στον ασθενή το σωστό πρότυπο στάσης, αλλά και να τον ενημερώσει για τις παρεμβάσεις που μπορεί να κάνει στον χώρο εργασίας του ώστε να μειώσει τα φορτία στο σκελετό του. Επίσης αν η εργασία έχει να κάνει με κάποια επαναλαμβανόμενη κίνηση όπως πχ άρση βάρους, η εκπαίδευση θα περιλαμβάνει και την εξάσκηση στον ορθό τρόπο εκτέλεσης των κινήσεων ώστε να αποφεύγονται πιθανοί τραυματισμοί. Απαραίτητη είναι και η εφαρμογή τακτικών διαλειμμάτων κατά την πολύωρη εργασία και η εκτέλεση διατάσεων και ασκήσεων για την εξισορρόπηση των μηχανικών φορτίσεων λόγω της ακινησίας του ασθενή.
Τέλος ο φυσικοθεραπευτής θα παρέχει όλες τις απαραίτητες συμβουλές για την εκτέλεση των καθημερινών λειτουργικών δραστηριοτήτων εκτός επαγγέλματος όπως για παράδειγμα στις δουλειές του σπιτιού, του κήπου, στην οδήγηση και στην άθληση.
Με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής αποκτά ενεργό ρόλο στην θεραπεία του, μαθαίνει να διαχειρίζεται σωστά το σώμα του και συνειδητοποιεί την σπουδαιότητα της πρόληψης. Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση είναι ευκολότερη σε έναν σωστά εκπαιδευμένο ασθενή, σε σχέση με κάποιον που δεν προσέχει αν καταπονεί το σώμα του στην καθημερινότητά του.
 |